Yaklaşık bin yılı aşkın süreden beri İstanbul’da hüküm süren Bizans’ın hakimiyetine son verdiğinde daha 21 yaşında idi. Çağ açıp çağ kapatan hükümdardı. Hükümdarlığının yanında şairliğiyle de bilinen Fatih Sultan Mehmed’in hayatına yakından bakalım.
30 Mart 1432’de o dönem Osmanlı Devleti’nin başkenti olan Edirne’de dünyaya geldi. 2 yaşında Amasya’ya gönderildi. Ağabeyi Ahmed’in ölümünden sonra 6 yaşında Rum sancakbeyi oldu.
Tarihi kaynaklarda ismi Muhammed olarak geçer. 1444-46 yıllarında kısa bir dönem, daha sonra 1451’den 1481’e ölümüne kadar 30 yıl boyunca Osmanlı Devleti’ni yönetti.
21 yaşında İstanbul’u fethederek 1480 yıllık Roma İmparatorluğu’nun varisi olan Doğu Roma İmparatorluğu’na son verdi. Bu olay Orta Çağ’ın sonu, Yeni Çağ’ın başlangıcı olarak kabul edildi.
İstanbul’u fethettikten sonra ‘Fethin Babası’ anlamına gelen “Ebû’l-Feth”, daha sonraki dönemlerde ise “Çağ Açan Hükümdar” ve “Kayser-i Rûm” yani Roma İmparatoru unvanları ile anıldı.
Fatih, küçük yaşlardan beri Peygamber Efendimizin, “Konstantiniyye elbet fetholunacaktır. Onu fethedecek komutan ne güzel komutan, onu fetheden ordu ne güzel ordudur” hadisine nail olmanın hayalini kurdu. Öyle kararlıydı ki, ‘Ya ben İstanbul’u alacağım ya da İstanbul beni’ diyordu.
Henüz küçük yaşlarda zekasıyla dikkati çekti. Babası II. Murad, heybetli ve otoriter bir alim olan Molla Gürani’yi Mehmed’in eğitimi için görevlendirdi.
Rivayet edilir ki: II. Murad, Molla Gürani’ye bir değnek vermiş ve Mehmed itaatsizlik ederse kullanmasını söylemişti. Molla Gürani, dersini dikkate almayan bir öğrencinin hocası tarafından dövülmesi ile ilgili edebi bir cümleyi inceletmiş, Mehmed durumun ciddiyetini kavrayarak eğitimine önem vermeye başlamıştır.
Şehzade Mehmed, medrese eğitiminin yanında Batılı şahsiyetlerden de eğitim gördü. Karalama defterinde Latin ve Arap harfleri yanında Roma büstlerini andıran insan çizimleri ve Osmanlı figürleri bulunmaktadır. Fatih Sultan Mehmed; Arapça ve Farsçayla birlikte Latince, Yunanca ve İtalyancayı da iyi seviyede biliyordu.
1444’te II. Murad tahtı oğluna devretti. Henüz 12 yaşında olan Mehmed’in tahta geçişi düşman ülkeleri harekete geçirdi. Bunun üzerine Padişah Mehmed’in babasına mektup göndererek, “Eğer ben padişahsam ordunun başına geçmenizi emrediyorum. Yok, eğer siz padişahsanız ordunuzun başına geçiniz” dediği rivayet edilir. Böylece 2 yıl aradan sonra 1446’da II. Murad yeniden tahta geçti.
II. Murad’ın 1451’deki vefatının ardından II. Mehmed’in 30 yıl sürecek hükümdarlığı da başlamış oldu. İstanbul’u fethederek “Fatih” olan Sultan, Kırım ve Balkanlar’da da önemli fetihler yaptı.
Bütün askeri başarılarının yanında İstanbul’un fethedilmesinde izlediği strateji tarihte örnek olacak nitelikte. İstanbul’un güvenliği üst düzeyde sağlanıyordu. Haliç, gemilerin girmesini önlemek için zincirle kapatılmıştı. Bu engeli, gemileri karadan yürüterek aşan Fatih, Bizans’ı beklemediği şekilde bozguna uğrattı.
İstanbul’un fethi, Osmanlı Devleti’ni büyük bir imparatorluk haline getirecek ilk adım olmuştu. İstanbul da imparatorluğun ilk başkentiydi.
Fatih, Roma döneminden kalma eserleri yıkmak yerine inşa etmeyi tercih etti. İstanbul’un kozmopolit yapısını bozmadı. Bilakis kültürel anlamda daha da zenginleştirmek için adımlar attı. Sarayburnu’na Topkapı Sarayı inşa edildi. Fethin karşılığı olarak Ayasofya Kilisesi camiye çevrildi ve vakfedildi.
Fatih Sultan Mehmed, 3 Mayıs 1481’de sefer yolunda hastalanarak; henüz 49 yaşında vefat etti.
